Waoranilerin ormanlarımızı korumak için giriştiğimiz kavgada galip geleceğini biliyorum. Zira yalnız değiliz. Birlikte savaşıyoruz.
The Understory, 29 Kasım 2018
“Ben buraya kızıl bir makav papağanı gibi uçarak geldim uzak bir ormandan Burası benim için yaban eller değil, çünkü hepimiz birbirimize bağlıyız. Çünkü orman bağlıyor hepimizi – senle beni, ikimizi”
Ben Nemonte Nenquimo’yum. Adım Çok Yıldız demek oluyor. Biz Waorani halkıyız, ormanımız da bizim evimiz. Bir Waorani kadını ve bir anneyim.
Üç yaşında bir kızım var – şarkılarımızı söylemeyi öğreniyor. Atalarımızın binlerce yıldır söylediği şarkıları. Hayata dair şarkıları. Yiyecek yetiştirmeye, avlanmaya dair. Şifa şarkıları. Savaş şarkıları. Şaka şarkıları.
Kızım şarkısını söyledikten sonra her zaman bana sorar: “Şimdi Waorani’yim ben artık, değil mi anne?”
Şarkılarımız, tıpkı ormanımız gibi bize atalarımızdan miras kaldı. Bir anne olarak şarkılarımızı da, ormanımızı da çocuklarımıza ve torunlarımıza miras bırakma sorumluluğunu içimde duyuyorum. Ama ben şimdi halkım için korkuyorum.
Atalarımız yaşama tarzımızı kuşaklar boyu mızraklarıyla savundu. Ne var ki şimdi yüzyüze olduğumuz tehditler yalnızca mızraklarla savuşturulabilir gibi değil.
Bugünden sonra iki ay içinde hükümet topraklarımızı petrol şirketlerine ihaleyle satmaya hazırlanıyor. Onları durduramazsak, şirket topraklarımızda tutunacak bir zemin bulmuş olacak. Şirketin adamları buraya para, hastalık ve bulaşı taşıyacak. Ailelerimizi bölmeye, düşünme tarzımızı değiştirmeye çalışacak.
İşte onun için buradayım ben – bir Waorani kadını ve bir anne olarak. Size kavgamızın sadece petrol kavgası olmadığını anlatmaya geldim. Farklı yaşama tarzlarına dair bir kavga bu. Tarzlardan biri yaşamı korur, öbürü yaşamı yıkar.
Ceibo İttifakı’nı kurduğumuz zamanlarda Kofan, Siona ve Siekopai halkları benim halkımı kendi topraklarını ziyaret etmeye çağırdı. Ta uzaklardan kanolarla ve orman patikalarından gittik gördük ve petrolle birlikte gelen bütün belaları öğrendik.
Her şeyden çok da şunu öğrendik: Şirket ormanı görmüyor. Onlar bizi görmüyor. Onlar, neyi görmek isterlerse onu görüyor. Bizim bahçe olarak gördüğümüz yerleri onlar petrol kuyusu olarak görüyor. Bizim hayat diye gördüğümüz şeyi onlar para olarak görüyor.
Hayat tarzımızı ve ormanlarımızı nasıl koruruz? Sorumuz buydu.
Topraklarımızdan geçen bütün dereleri ve patikaları gösteren bir harita çıkarmayı kararlaştırdık. Şifalı bitki bahçelerimizi, av sahalarımızı, kutsal mekânlarımızı, hepsini. Topraklarımızın haritasını çıkarmak halkımızı bir araya getirdi. Gençlerimizle ihtiyarlarımız topraklarımızda birlikte iz sürdüler, eski günlerdeki gibi. Mızraklarla değil, GPS’le, video kameralarıyla, tuzak kameralarla.
Şimdi, hükümet topraklarımızı petrol şirketlerine satmak istiyor. Ama biz birlik olduk. Toprağımız satılık değil. Önümüzdeki haftalarda hükümeti dava edeceğiz, bize ait topraklarda ne olup biteceğine karar verme hakkımıza saygı göstermesini mahkemeden talep edeceğiz.
Ceibo İttifakı içinde birlikte çalışmakla halklarımız şimdi her zamankinden daha güçlü. Birbirimizin kavgasına destek oluyoruz. Kofan dostlarımız altın madencilerine karşı daha şimdiden büyük bir zafer kazandı; biz Waoraniler de onları destekledik.
Siona halkı da kavgasını Amerikalılar Arası İnsan Hakları Komisyonu’na taşıyor ve kendi haklarına Kolombiya hükümetinin saygı göstermesini talep ediyor. Siekopai halkı da Peru’da kauçuğa hücum yıllarında kendilerinden çalınan ata topraklarını yeniden kendi adlarına kayıtlıyor.
Waoranilerin ormanlarımızı korumak için giriştiğimiz kavgada galip geleceğini biliyorum. Zira yalnız değiliz. Birlikte savaşıyoruz.
Ve şimdi, bir kadın olarak, bir anne olarak, bir su koruyucusu ve orman savunucusu olarak, hayat tarzımızı, ormanlarımızı ve gezegenimizi savunma kavgamızda sizi bizimle birlikte olmaya çağırıyorum.
(İngilizceden çeviren: Ömer Madra)
Yukarıdaki metin, Ceibo İttifakı kurucularından Nemonte Nenquimo’nun, uzak Ekvator Amazon bölgesindeki evinden gelip California’nın Marin şehrinde yapılan bu yılki Bioneers (Hayat Öncüleri) konferansı’nda canlı dinleyiciler önünde yaptığı açılış konuşmasından alınmıştır. Bu yazı Profiles in Community Action (Topluluk Eylemlerinden Profiller) serisinin bir parçasıdır. Bu seri de Rainforest Action Network (Yağmur Ormanları Ağı) kuruluşunun Community Action Grant (Topluluk Eylemi Bursu) alan kişilerin direniş mücadelelerinden kaynaklanmaktadır. Makale, Bağımsız Medya Enstitüsü’nün (Independent Media Institute) bir projesi olan Toprak/Gıda/Hayat [Earth/Food/Life] kuruluşu tarafından üretilmiştir.
